Concept
Welke boeken drukten in de 17de eeuw hun stempel op het dagelijks leven? En wat hebben ze ons vandaag nog te vertellen?
De tentoonstelling Het Dagelijks Boek toont twaalf boeken die in onze gewesten gedrukt werden in de 17de eeuw. Vandaag worden ze bewaard in onze belangrijkste erfgoedbibliotheken. Door hun onderwerp, hun vaak bescheiden vormgeving en de (volks)taal waarin ze geschreven werden, bereikten ze een groot publiek en gaven ze vorm aan het dagelijks leven.
Oude boeken doen ons spontaan denken aan luxeartikelen, de glans van leren banden, goud op snee en kleurige landkaarten en teksten in vergane talen. Soms beschouwen we ze als stoffige relicten van geleerdheid die hoogstens bewaard en bewonderd, maar niet langer gelezen moeten worden.
Het Dagelijks Boek toont dat het ook anders kan. Hier primeert niet de weelderige buitenkant, maar de inhoud van de publicaties, die juist door hun ‘alledaagsheid’ meer vertellen over de gangbare opvattingen en bekommernissen van schrijvers en lezers uit lang vervlogen tijden.
Vaak is het moeilijk om te achterhalen waaruit de dagelijkse lectuur van onze voorouders bestond. Oude documenten geven zelden een volledig beeld van álle boeken die iemand in huis had. Bovendien werden stukgelezen boeken na ‘consumptie’ gewoon weggegooid. Wat vroeger het meest intensief gelezen en geraadpleegd werd, is vandaag het zeldzaamst. Het is dankzij de antiquarische en volkskundige belangstelling van enkele geïnspireerde privé-verzamelaars en bibliothecarissen uit de 19de en vroege 20ste eeuw, dat we ons nu in zekere mate een beeld kunnen vormen van de ‘dagelijkse’ lectuur van brede bevolkingslagen in lang vervlogen tijden.
In de tentoonstelling wordt elke publicatie door een deskundige auteur in de historische context geplaatst. Welke functies vervulde bijvoorbeeld een toeristische reisgids over de Nederlanden? Voor welk publiek was het liedboek Het Brabandts Nachtegaelken bestemd? Wat vertellen een handboek voor vroedvrouwen en een satire over de overdaet der vrauwelycke kleederen over het beeld en de positie van de vrouw in de 17de eeuw?
Maar er is meer. Aan twaalf al dan niet bekende Vlamingen werd gevraagd om bij de boeken een hedendaags commentaar te leveren. Zo brengen leerlingen van een middelbare school de oude romance tussen Dido en Aeneas weer tot leven. Tekenaar Ilah vertaalt de vrouwensatire in beelden. 17de-eeuwse recepten krijgen een nieuwe invulling in enkele televisie-uitzendingen van Vitaya. Een animatiefilm gidst de kijker langsheen historische plaatsen die in de oude reisgids werden vermeld.
Vanuit de eigen achtergrond en met de eigen uitdrukkingsmiddelen schenken deze medewerkers elk boek een nieuw leven, of nemen ze het als uitgangspunt voor een nieuw verhaal in de 21ste eeuw.
Reizende tentoonstelling
Behalve op deze website was de tentoonstelling Het Dagelijks Boek van maart 2007 tot januari 2008 ook te zien in zes bibliotheken in Vlaanderen en één in Nederland.
2 – 25 maart 2007
Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, Antwerpen
5 – 28 april 2007
Universiteitsbibliotheek Leuven
5 – 26 mei 2007
Bibliotheca Wittockiana, Brussel
8 – 30 juni 2007
Provinciale Bibliotheek Limburg, Hasselt
7 juli – 31 augustus 2007
Universiteitsbibliotheek Gent - Museum Dr. Guislain
7 – 29 september 2007
Stedelijke Openbare Bibliotheek, Brugge
5 november – 1 december 2007
Plaatselijke Openbare Bibliotheek, Geel
10 december 2007 – 28 januari 2008
Openbare Bibliotheek Amsterdam
Naar aanleiding van de tentoonstelling 'Het Dagelijks Boek', werd een geïllustreerde catalogus gepubliceerd (103p).
Download de catalogus… 