Psychologie
Richard Verstegen, Scherp-sinnighe characteren. Oft subtijle beschrijvinghe van de proprieteyten oft eyghendommen van verscheyden persoonen
Antwerpen, Guilliam Lesteens, 1622
Exemplaar: Gent, Universiteitsbibliotheek, Her. 481
Richard Verstegen, Scherp-sinnighe characteren. Oft subtijle beschrijvinghe van de proprieteyten oft eyghendommen van verscheyden persoonen
Antwerpen, Guilliam Lesteens, 1622
Exemplaar: Gent, Universiteitsbibliotheek, Her. 481
Paul Arblaster
De characteren doorlopen alle ‘typen’ (in totaal honderd) die men in die tijd kon tegenkomen: de kok, de dief, de huisvrouw, de hovenier, de zeerover, de student, de dronkaard, de schilder, de ‘achterclapper’ enzovoort. Soms voert Verstegen negatieve stereotiepen op en soms is hij verrassend modern: de alchemist lijdt aan een obsessie; de voorspellingen van de almanakmaker (astroloog) zijn niet te vertrouwen, want ‘crijght hij gheloove in een weeck, hy verliest dat wederom in een ander’; de kwakzalver doet met zijn woorden meer goed dan met zijn drankjes; de ‘botterik’ slikt een kruidenmengsel in plaats van een arts te raadplegen... en wie rookt, maakt ‘zijn lichaem de schouw, dat nochtans ongheveeght moet blijven.’
Patrick Allegaert
Verstegen zweeft tussen ernst en humor, tussen overdaad en scherpe neiging tot classificeren, tussen moralisme en psychologie. Soms legt hij een verband tussen uiterlijke kenmerken en psychische eigenschappen De gelaatskunde deed zijn intrede. Het gelaat werd de spiegel van de ziel.
Deze ambitie is nu grotendeels opgeborgen, en in elk geval is het perspectief veranderd. Hedendaags wetenschappelijk onderzoek naar psychopathie, bijvoorbeeld, kijkt niet langer naar het gemene gezicht van de psychopaat, maar onderzoekt hoe psychopaten emoties op andermans gezicht (niet) aflezen. Bij normale mensen werken angst en verdriet van anderen als agressieremmende signalen; bij psychopaten gebeurt dit niet, waardoor ze ongevoelig zijn voor het leed dat ze berokkenen.
Lees meer...